نرم کننده ها افزودنی هایی هستند که آمیزه ی لاستیکی را نرم می کنند و فرآورش پذیری آن شامل اختلاط ،غلتک زنی ، کلندرینگ ، اکستروژن و… را تسهیل می نمایند.
طبقه بندی نرم کننده ها مشکل است ، زیرا مواد مورد استفاده برای نرم کردن بی شمارند و اغلب مخلوط های پیچیده ای از ترکیب شیمایی مختلف هستند. با وجود این امر ، می توان نرم کننده ها را بر حسب منشاء تولید هر یک گروه بندی کرد . در این روش، شرح تفکیک روغن ها عبارتست از : فرآورده های نفتی
- فرآورده های قطران ذغال سنگ ( روغن، رزین ، قیر قطران)
- فرآورده های کاج ( قطران کاج ، رزین )
- نرم کننده های مصنوعی ( استرها بسپار های مایع ، رزین ها )
- چربی ها ، روغن ها
فرآورده های نفتی :
این دسته در مراحل مختلف فرآورش نفت خام به دست می آیند که مایع ، نیمه مایع و جامد با نقاط نرمی گوناگون می باشند. اغلب ، هیدروکربنی هستند که شامل آلکانها ، ایزو آلکانها ، سیکلوآلکانها ( نفتها ) ، نفتهای آکلیل دار شده ، اولفینها و هیدرو کربن های آروماتیک و ترکیبات حاوی گوگرد ، نیتروژن یا اکسیژن ، غالباً به صورت اتم های ناجور درشکل گروههای مشخصه ( COOH ، SH ، OH ) می باشند .
از این دسته می توان به موادی نظیر :
- موم پارافین
- اوزوکریت
- هیدرو کربن های آروماتیک
- آسفالت
فرآورده های قطران ذغال سنگ :
نرم کننده های این گروه محصولاتی هستند با گرانروی گوناگون که مشتمل بر روغن ها ، رزین های نرم وسخت و قیر می شود . از نظر شیمیایی این مواد نیز مخلوطی غنی از هیدرو کربن های آرو ماتیک و غیرآروماتیک تا ترکیبات قطبی ، ترکیبات گوگرد دار ، نیتروژن دار و اکسیژن دار( به خصوص فنولی ) هستند .
هر چه دمایی که در آن قطران استحصال شده بیشتر باشد ، میزان ترکیبات آروماتیک آن نیز بیشتر است. از جمله شاخص ترین ماده ی این گروه ( رزین کومارون)است که از قطران ذغال سنگ در بازه دمایی ċ ۲۰۰-۱۶۰۰ تقطیر می شود ; پس از جدا کردن فنول ، کروزول پیریدین، عمدتاً شامل کومارون و ایندن می باشد .
فرآورده های کاج و رزین :
از شاخص ترین مواد این دسته ، رزین کلوفان است که از صمغهای جاری شده از محل برش تنه درخت های کاج ، موجود است. این ماده از تقطیر روغن تر بانتین نیز به صورت باقی مانده تقطیر استحصال می گردد. این رزین ماده جامد زرد رنگ مایل به قهوه ای تیره است که نقطه نرم شدگی آن حدودċ ۷۰ است .
از دیگر مواد این خانواده ، قطران کاج است که در فرآیند تقطیر تخریبی چوب کاج دردماهای پایین، افزودن بر گازها ، آب ، متانول و اسید استیک ، قطرانی تشکیل می شود که می توان آن را جدا کرد . این محصول حاوی هیدروکربن های روغنی ، فنول ها و اسیدهای چرب و رزینی است و دارای رنگ تیره و بوی خاص است.
نرم کننده های مصنوعی ( استرها ، بسپارهای مایع ، رزین ها )
گروهی بزرگ از دسته های پلی کربوکسکیک اسیدها ( مانند فتالیک ، آدیپیک ، سباسیک ، فسفریک ) و فنول ها یا الکل های سیر شده سنگین تر ( مانند بوتانول ، اکتانول ، سیلکوهگزانول ، کرزولها ) از جمله این نرم کننده ها به حساب می آیند .
از جمله آسترهایی که مورد مصرف هستند عبارتند از : دی بوتیل فتالات ، دی -۲ اتیل هگزیل فتالات ، دی -۲- اتیل هگزیل سباکات ، تری کرزیل فسفات
این در حالی است مواد مورد استفاده در بخش نرم کننده های نوع اتری شامل دی بنزیل اتر ، پلی اترها –تیواترها می باشد .
از ویژگی های جالب توجه در ارتباط با خواص به دست آمده از از استفاده روغن های استرسی در کامپاند لاستیک در صورت به کار بردن سیستم پخت پراکسیدی ، به هنگام آنکه در معرض تابش پرتو قرار می گیرد ، این استر ها موجب ایجاد خاصیت تقویت ارتجاعیت لاستیک می شود.
چربی ها و روغن ها :
از این گروه می توان به اسید استئاریک که یک اسید چرب اشاره کرد . همچنین محصولات طبیعی شامل لانولین و روغن های گیاهی نظیر ( روغن نخل، روغن تال ، و روغن دانه های سویا ) ونیز امولسیون آبی یک استراسید چرب سنگین که با نام استراکتول معروف است ، می باشد .
درادامه جدول خواص تمامی نرم کننده ها به شرح زیر ، قید می شود :
نام | طبقه بندی | خواص |
دانه پنبه | چربی ها و روغن ها / اسید چرب | بهبود اکستروژن جنس به صورت تیوب |
رینسینولئیک | چربی ها و روغن ها / اسید چرب | بهبود اکستروژن جنس به صورت تیوب |
لوریک | چربی ها و روغن ها / اسید چرب | بهبود اکستروژن جنس به صورت تیوب |
روغن های ژله شده | چربی ها و روغن ها / روغنهای گیاهی | ۱٫بهبود اکستروژن ۲٫ بهبود ازدیاد طول ۳٫افزایش پسماند حرارتی ۴٫ بهبود عمر کالای تحت کانش |
روغن سویای جامد | چربی ها و روغن ها / روغنهای گیاهی | ۱٫کاهش مدولوس |
روغن تال | چربی ها وروغن ها / روغنهای گیاهی | ۱٫کاهش مدولوس ۲٫افزایش قدرت کششی ۳٫ بهبود عمرکالا تحت تکانش |
پلی استر حاصل از سویا | چربی ها و روغن ها / روغنهای گیاهی | ۱٫بهبود عمر کالای تحت تکانش |
روغن های معدنی | محصولات نفتی | ۱٫افزایش نرمینگی ۲٫ کاهش مدولوس ۳٫ بهبود ازدیاد طول ۴٫ نرم ساختن کالای پخت شده ۵٫ افزایش برجهندگی ۶٫ کاهش پسماند حرارتی |
غیر اشباع | محصولات نفتی | ۱٫بهبود اکستروژن جنس به صورت تیوب |
آسفالت غیر اشباع | محصولات نفتی | ۱٫ افزایش نرمینگی |
آسفالت های ویژه | محصولات نفتی | ۱٫ نرم سازی کالای پخت شده ۲٫ مقاومت بهتر در پارگی ۳٫ کاهش پسماند حرارتی |
مشتقات نرم کومارون حاصل از قطران | فرآورده های کاج/ محصولات قطران ذغال سنگ | ۱٫ بهبود اکستروژن جنس به صورت تیوب |
مشتقات نرم حاصل از قطرانذغال سنگ | فرآورده های کاج/ محصولات قطران ذغال سنگ | ۱٫ کاهش نرمینگی |
رزین های کومارون | فرآورده های کاج/ محصولات قطران ذغال سنگ | ۱٫ افزایش قدرت کششی ۲٫ بهبود ازدیاد طول |
شیره خام تربانتین | فرآورده های کاج / محصولات درخت کاج | ۱٫ افزایش نرمینگی ۲٫کاهش مدولوس ۳٫ افزایش قدرت کششی ۴٫ افزایش پسماند حراری ۵٫ بهبود عمر کالای تحت تکانش
|
روغن روزین | فرآورده های کاج / محصولات درخت کاج | ۱٫ ایجادچسبندگی بهتر ۲٫ افزایش قدرت کششی ۳٫ بهبود ازدیاد طولی |
کلونفون | فرآورده های کاج / محصولات درخت کاج | ۱٫ ایجاد چسبندگی بهتر ۲٫ سخت سازهای کالاهای پخت شده ۳٫ افزایش پسماند حرارتی |
قطران درخت کاج | فرآورده های کاج / محصولات درخت کاج | ۱٫ افزایش نرمینگی ۲٫ کاهش مدولوس ۳٫ افزایش قدرت کششی ۴٫ بهبود ازدیاد طول ۵٫ نرم سازی کالای پخت شدهدرود، بنیامین خسروی |
دی پنتین | فرآورده های کاج / محصولات درخت کاج | ۱٫ بهبود ازدیاد طول ۲٫ بهبود عمر کالای تحت تکانش |
روزین های ویژه | فرآورده های کاج / محصولات درخت کاج | ۱٫ بهبود عمر کالای تحت تکانش |
دی کاپریل فتالات | نرم کننده مصنوعی / استرها | ۱٫ افزایش نرمینگی |
بوتیل کومینات | نرم کننده مصنوعی / استرها | ۱٫ افزایش جهندگی |
دی بوتیل فتالات | نرم کننده مصنوعی / استرها | ۱٫ افزایش بر جهندگی |
بوتیل لاکتات | نرم کننده مصنوعی / استرها | ۱٫ مقاومت بهتر در پارگی |
کلروسبزوات گلیسرول | نرم کننده مصنوعی / استرها | ۱٫ مقاومت بهتر در پارگی |
کلرودی بوتیل کربنات | نرم کننده مصنوعی / استرها | ۱٫ بهبود عمر کالای تحت تکانش |
متیل رسینولئات | نرم کننده مصنوعی / استرها | ۱٫ ایجاد چسبندگی |