این دسته همانگونه که از نامشان پیداست ، شامل مواد یا مخلوطی از آنهاست که در نهایت ضمن اصلاح برخی از خواص فیزیکی – مکانیکی محصول ، زمان پخت را کاهش داده و در نتیجه از نظر اقتصادی کاربردشان مقرون به صرفه است ( مانند اکسید روی که در ضمن فعال کنندگی ، مقاومت حرارتی را نیز افزایش می دهد .)
این مواد با شتاب دهنده ها ، یک ” کمپلکس واسطه ” ایجاد نموده و سرانجام تبدیل گوگرد حلقوی به گوگرد اتمی را تسریع می نمایند و بدین جهت سرعت پخت افزایش می یابد. فعال کننده ها را به سه گروه تقسیم می کنند :
۱٫ مواد معدنی ( اکسید های فلزی ):
این گروه شامل اکسید روی اکسید منیزیم ، اکسید کلسیم ، اکسید سرب ، کربنات های قلیایی و هیدروکسیدها می باشند. لازم به ذکر است اکسید منیزیم (Mgo) در کلروپرن ( Cr) ، مورد مصرف دارد و اکسید سرب ( pb3o4 & pbo ) نقش مهمی را در آمیزه های بدون شتاب دهنده ایفا می کند و هنگامی که تورم کم در مقابل آب مورد نیاز باشد ، استفاده می شود ; همچنین از این اکسید فلزی در تعدادی از الاستومرهای ویژه ، برای مثال در Acm ، Csm ، Co ، Cr ، Eco، Eter کاربرد دارد .
ولی آنچه که به طور عموم استفاده می شود ، اکسید روی (zno ) است که معمولاَ به صورت ترکیب با اسید های چرب غالباً برای تشکیل صابون حلال کائوچو به کار می رود . لازم به ذکر است اکسید روی به دو روش زیر تهیه می شود:
الف) روش فرانسوی :
در این فرآیند سنگ معدن روی ( Zns) با ذغال حرارت داده می شود تا روی فلزی تبخیر شود . روی فلزی با اکسیژن به صورت اکسید روی در می آید .
این فرآیند دو مرحله ای بوده و نسبت به فرآیند آمریکایی ( که یک مرحله است ) دارای بازدهی بیشتر است .
ب) فرآیند آمریکایی :
در این فرآیند ، سنگ معدن روی و ذغال در مجاورت هوا حرارت داده می شود و اکسید روی به دست می آید . ناخالصی های ناشی از سنگ معدن روی و ذغال که مواد و ترکیبات سرب ، کادمیم ، آهن و گوگرد می باشند ، در این سیستم باقی می مانند
اکثراً اکسید روی ( Zno) را طی فرآیندی ، دارای سطح فعال می نمایند تا پراکنش آن در آمیزه لاستیکی آسان تر انجام شود .
۲٫ اسید های چرب:
این ترکیبات معمولاً در ترکیب با اکسیدهای فلزی به کار می روند وزن مولکولی زیادی داشته و یک ظرفیتی می باشند . این اسیدها غالباً شامل یک یا مخلوطی از انواع زیر هستند :
اسیدهای چرب اشباع :
اسیداستناویک ( C17H35COOH )
اسید لوریک (C11H23COOH)
اسید پالمتیک ( C15H31COOH)
اسید میریستیک (C13H27COOH)
اسید اولئیک CH-((CH2)7COOH) = CH3(CH2)7
اسیدهای چرب غیر اشباع:
روغن های هیدروژنه شده اعم از روغن بذرک ، روغن ماهی ، روغن کرچک و روغن خرما
مکانیسم عملکرد اسیدهای چرب در ترکیب با اکسید فلزی Zno ، موجب فعال شدن ( استئارات روی) و لورات روی می گردد .
فعالیت مشابهی ، با استفاده از دی و تری اتانول آمین ، مونو ودی بیوتیل آمین ، یک و سه دی فنیل گوانیدین فتالات و غیره به دست می آید .
این مواد PH آمیزه را افزایش داده و تبع آن سرعت پخت افزایش می یابد . این قبیل مواد عبارتند از : آمونیاک ، آمین ها با اسیدهای ضعیف و لاستیک های بازیافته یا ریکلیم های ساخته شده با فرآیند قلیایی.
